Triết gia Heraclitus
HERACLITUS (570? - 475? TCN), triết gia Hy Lạp, người cho rằng, lửa là nguồn gốc nguyên thuỷ của vật chất và rằng, toàn thể vũ trụ ở trong tình trạng biến dịch không ngừng. Ông sinh ra ở Ephesus, một thành phố thuộc Hy Lạp ở Tiểu Á, nay là phần đất thuộc Thổ Nhĩ Kỳ.
Vì sống trong đơn độc và vì sự khó hiểu và thù ghét con người trong triết học của ông mà ông còn được gọi là triết gia tối tăm hay triết gia than khóc. Có thể nói Heraclitus là một trong những người khai sinh ra siêu hình học Hy Lạp, mặc dù những ý tưởng của ông xuất phát từ trường phái Meletus của triết học Hy Lạp. Ông cho rằng, lửa là bản thể hoặc nguyên lý, thông qua sự phân tán và cô tụ, tạo nên những hiện tượng của thế giới cảm giác.
Heraclitus thêm vào ''hữu thể'' của những người đi trước ý niệm ''biến dịch'' hay ''lưu chảy'' mà ông cho là thực tại tối hậu làm nền tảng cho vạn vật, thậm chí dễ nhận thấy là thực tại vững chắc nhất. Về phương diện đạo đức, ông đưa ra một ý nghĩa xã hội mới, việc giữ gìn đức hạnh cốt ở sự lệ thuộc của cá nhân vào các luật lệ của sự hài hòa phổ quát hợp lý. Mặc dù tư tưởng của ông chịu ảnh hưởng sâu đậm của thần học thời bấy giờ, nhưng Heraclitus vẫn công kích những ý niệm và nghi thức của tôn giáo đại chúng thời ông sống.
Tác phẩm duy nhất “Bàn về tự nhiên” chắc chắn có thể được cho là của Heraclitus. Một số đoạn văn của tác phẩm này được các tác giả hậu thế lưu giữ. Và những ấn bản thu thập được của những bản văn còn sót lại đã có thể tìm thấy trong nhiều ấn bản hiện đại.
