Triết gia Xenophane
XENOPHANE (570? - 475? tCN), nhà thơ, triết gia, nhà cải cách tôn giáo Hy Lạp, sinh tại Colophon, Tiểu Á. Năm 545 TCN, ông rời Colophon, trở thành nhà thơ lang thang và người hát rong ở Hy Lạp và Sicily. Tương truyền năm 536 tCN, ông định cư tại thuộc địa của Elea, ở Nam Ý.
Tại đây ông nổi danh là người lập ra trường phái Elea mà những khái niệm triết học của nó sau này được đào sâu, mở rộng và hệ thống hóa bởi đồ đệ của ông là triết gia Hy Lạp Parmenides. Trong các trước tác của mình, Xenophane chế nhạo một cách ý nhị những tín ngưỡng đa thần giáo của các thi sĩ Hy Lạp cổ đại và của những người đồng thời với ông.
Ông giễu cợt những vị thân của họ là những Thượng Đế được tạo ra theo hình ảnh của những phàm nhân. Trong một đoạn văn trứ danh ông khẳng định rằng, nếu các loài thú có sừng có thể ve và điêu khắc, chúng sẽ miêu tả các vị thần của chúng giống như loài thú có sừng. Ông nhận thấy con người nên từ bỏ thuyết nhân hình đa thần và thay vào đó thừa nhận một vị thân phi nhân bản duy nhất làm nền tảng và thống nhất mọi hiện tượng trong vũ trụ.
Trong nhiều đoạn văn khác, ông chế giễu học thuyết linh hồn luân hồi và phàn nàn về sự bận tâm của người Hy Lạp đối với các hoạt động thể thao và lối sống xa hoa làm tổn hại đến sự minh triết. Chỉ một số ít các thi phẩm của ông còn lưu lại.
